Sweep!

De schilderijen van Alexis Stoelen (°1978, Lier) kenmerken zich door hun ogenschijnlijke directheid. Bij een eerste, oppervlakkige blik lijken de beelden helder en eenvoudig, zonder ingewikkelde iconografische verwijzingen. Het ziet er naar uit of ze zijn geschilderd in één snelle beweging. Eerder vanuit een voelen dan vanuit een weten. Toch zijn het complexe schilderijen die zich niet laten vangen vanuit een enkelvoudige benadering of interpretatie. Wie langer kijkt en de beelden op zich laat inwerken ziet meer. Wie zich bij de hand laat nemen en geduldig meewandelt krijgt stap voor stap een gelaagd verhaal te horen. Een verhaal vol reflecties over de schilderkunst en over ons kijken naar de wereld.

Alexis Stoelen schildert zelden of nooit menselijke figuren. Die zouden hem slechts storen in het gesprek dat hij voert met de materialiteit en de beeldelementen. Zijn schilderijen zijn een mengvorm van architectuur, landschappen en stillevens. Deels verwijzen ze naar de ons omringende wereld – door perspectieflijnen en horizonten – maar vooral zijn het mentale ruimtes. Ruimtes ontstaan tijdens het schilderen, in dialoog met de verf.

Schilderen is voor Alexis een proces van bouwen, plaatsen, overlappen, afbreken, weghalen, transformeren, overschilderen, accentueren, toevoegen, loslaten,… Het is een dialoog tussen hemzelf en de verf, de drager, de kleur en uiteraard het beeld. Tijdens deze dialoog, die altijd een zoektocht is, vormt zich een picturaal verhaal. Het schilderij wordt laag per laag opgebouwd en giet zich in een beeld met een geschiedenis. Bewust laat Alexis Stoelen deze geschiedenis zien. Hij gebruikt vaak transparante sluiers waardoor de toeschouwer in staat is om door de lagen en pigmenten heen, een glimp van de aanvankelijke constructies op te vangen. Minstens even zo belangrijk als het eindbeeld zijn deze onderliggende ontstaansvormen. Ze zijn de stamboom, de herkomst van het beeld.

De beelden lijken ons vertrouwd. Ook al kunnen we niet zeggen waar ze precies vandaan komen of waarnaar ze verwijzen. Ze ogen niet onbekend. Het lijkt of ze zich bevinden in het overgangsgebied tussen vorm en teken, tussen kijken en denken. En het lijkt alsof ze zich enkel daar manifesteren want van zodra je ze wil benoemen verdwijnen ze.

Soms lijkt het schilderproces bij Alexis Stoelen op een gevecht. Andere keren is het een vederlicht loslaten waardoor de dingen als vanzelf op hun plaats terecht komen. Hoe langer hoe meer wordt het een bedachtzaam en accuraat spel met de blik. Een spel van verwachting, sturing, suggestie en ontwijking.

Alexis Stoelen plaatst zich met zijn werkwijze in een traditie waarin bijvoorbeeld ook Philippe Vandenberg, Raoul De Keyser, Thé van Bergen en Fik Van Gestel actief zijn. Deze traditie leunt niet op de bemiddeling van de fotografie, de film of de nieuwe media maar gaat de wereld rechtstreeks met verf te lijf.

H.

​

<H>ART 3.06 2011

GESTE ALS DRIJFVEER

In de inkomhal van het Cultuurcentrum Mechelen presenteert Alexis Stoelen (°1978 ,Lier) recente schilderijen. Ieder werk is verschillend, maar getuigt van een intens proces naar een boeiende compositie. Hij zoekt naar een spanning of verhouding door kleuren , vlakken en lijnen tegenover elkaar uit te spelen. Meestal start hij van een eerder werk. Dat overschildert hij grotendeels terwijl hij enkele elementen als vertrekpunt voor een nieuw werk behoudt. Elke actie lokt een reactie uit en bepaalt hoe het doek vordert. “Ik vraag me constant af hoe het verder moet en weeg af of het werk klaar is”, vertelt Stoelen. “Details bepalen het verloop: een fout of iets onevenwichtig in de compositie. Ik zoek wat mij stoort, maar dat probleem ontstaat pas gaandeweg. Ik weet dus nooit op voorhand waar ik zal uitkomen.” Er hangt een schilderij waar hij eenzelfde zwart in verschillende gelaagdheden op het doek aanbracht. Als laatste breekt hij het geheel met enkele witte verfstreken. Een ander doek toont een wirwar van kleurvlakken en borstelstreken over elkaar. Enkele verfstrepen, die hij uitsmeerde met zijn vingers , vervolledigen het geheel . In nog een ander werk gaan verfverdunners de strijd aan. Een vlak met veel white spirit lost verf anders op dan één met veel lijnolie. Het levert een fraai schouwspel op. De doeken hebben zichtbaar geleefd. Ze trekken scheef of hebben geen rechte randen meer door uitpuilende verf, die aan de zijkanten hangt. Dat verraadt een geschiedenis , die Stoelen bewust niet verdoezelt.

TOEVAL

Zelden is een werk onmiddellijk klaar. Het proces duurt soms jaren. De onderste lagen vragen veel tijd. Hij overschildert partijen of veegt verf weer weg. Dan zet hij het doek opzij en bekijkt het later opnieuw. De bovenste laag gaat snel. Plots voegt hij nog iets toe en het is klaar. “Ik werk aan meerdere doeken tegelijkertijd” zegt Stoelen. “Een reeks kleine doeken liggen in een boog rondom mij. De gelijkenis in kleuren ontstaat, doordat ik verf van mijn borstel op verschillende doeken gebruik.Wanneer ik een werk ophang druppel ik soms over een ander doek. Dat deert mij niet zolang het nog niet af is.” Stoelen vind het fijn als toevalsaspecten zijn werk binnensluipen: vlekken, aflopende verf of een afdruk van een ander doek door ze tegen elkaar te stapelen. Ook verf wegvegen met een verdunner kan bijzondere kleurschakeringen geven, waar hij weer op voortwerkt. In zijn materiaalgebruik speelt toeval ook een rol. Als eenverfkleur of verdunner op is, doet hij het zonder tot hij weer naar de winkel gaat.”Soms werk ik het toeval wel wat tegen” lacht Stoelen. “Ervaring leert mij hoe ik een schilderkundig probleem kan aanpakken. Die oplossing werkt niet altijd, maar dan schilder ik het weer weg. Stilaan breid ik mijn kennis en mogelijkheden uit om gemakkelijker oplossingen te vinden.”

Indra Devriendt

​

​

Wat schildert hij? Alleen het importante, ja, maar wat? Hij weet het niet of nauwelijks.

Hoe schildert hij? Hij zal het pas weten als het schilderij aanwezig is. maar nauwelijks herinnert hij zich dan hoe hij er toe gekomen is.

Begrijpen is hier van geen tel. Noch hij, noch U hoeven het schilderij te be- grijpen.(Cain grijpt Abel naar de keel). Het schilderij begrijpt zichzelf. De schilder zwijgt en het schilderij beantwoordt uw vragen niet. Immers, ze is uw vraag. de essentie van uw vraag in een vlak(te) gekruisigd. Het belangrijkste, ja. Weest blij en getroost, hier wordt uw nood gelenigd, uw nood aan het formuleren van de onmogelijk te stellen vraag.

Er komen of zijn geen antwoorden. God etc. weigeren. Weest daar blij om, want juist de antwoorden zouden U terplaatse vernietigen.

Naast en met de nood, de urgentie. Daar gaat het om, de urgentie van de nood vervullen en de troost van het vermoeden. Dat is het schilderij. Haar werking.

Kijken is niet: zien, slechts een eerste stap, ja. Draai nooit uw rug naar het schilderij, uw wereld zou ophouden te bewegen. Alleen wie vragen stelt beweegt, stapt binnen het schilderij.

Maar geen antwoorden, neen . Alleen: niemand komt hier levend uit.

​

Philippe Vandenberg , 12 maart 2006 .